De
bijwerking hiervan is dat de kwaliteit van zorg voor de patiënt
verbetert........
Betekent
wel investeren en doorpakken.
Bijgaand filmpje geeft in het kort de beschreven zorg in de toekomst weer.
Bijgaand filmpje geeft in het kort de beschreven zorg in de toekomst weer.
De zorgkosten groeien ieder jaar en blijven fors
groeien als we zo doorgaan. Door de economische crisis, verkiezingsstrijd en de
daaropvolgende kabinetsformatie is beheersbaarheid van de gezondheidszorg
onderwerp van verhitte discussies. Wat
mij intrigeert is dat voornamelijk wordt gesproken over korte termijn ad hoc
maatregelen, zoals verhoging eigen risico, eigen bijdrage e.d., maar een langere
termijn visie ontbreekt.
Wil men de kosten in de zorg kunnen beheersen op
de langere termijn (met minstens behoud van de kwaliteit van zorg), dan zal hier
een visie aan ten grondslag moeten liggen. Dit betekent dat we zullen moeten nadenken over welke zorg we hoe
willen ontvangen, organiseren en bekostigen. Hiervoor zullen cruciale
veranderingen in de organisatie en de financiering van de zorg moeten
plaatsvinden.
Momenteel is de zorg gefragmenteerd rondom de
zorgvrager. Of zoals Dillmann het zo treffend noemt “gefragmenteerde
struikelzorg” (FD 21-9-2012). Vooral bij patiënten met een chronische aandoening is dit een
groot probleem. Zij struikelen over de
breuklijnen in onze zorgorganisaties, en de daarmee samenhangende
financieringssystemen.
Zorginhoudelijk is onze zorg van hoog niveau. In de
totale zorgketen ligt de meerwaarde niet alleen in de kwaliteit van de losse
schakels, maar juist in de verbinding, de ketting. De doorontwikkeling van de
zorg geschiedt door het zoeken naar verbeteringen in de verbindingen tussen de
verschillende zorgfragmenten.
Goede afgestemde zorg rondom de zorgvrager leidt
tot efficiency en doelmatigheid. Om in de woorden van Porter en Teisberg te
spreken moet zorg gaan over het creëren van meerwaarde voor patiënten[1].
Cruciaal in deze gedachten is dat de zorgaanbieder gericht is op het waarde
toevoegen voor patiënten. Deze “toegevoegde
waarde” gaat over het gehele zorgproces rondom de zorgvrager en niet over
ingrepen en/of individuele procedures apart. Dit gehele zorgproces wordt gedefinieerd vanuit
het perspectief van de zorgvrager en niet rondom deskundigheden en/of
specialismen. Met “toegevoegde waarde”
hebben we het over gezondheidsresultaten die worden gemeten over het totale
zorgproces.
Door het constant meten en verbeteren van deze
gezondheidsresultaten van het totale zorgproces verbetert de efficiency en
kwaliteit van zorg. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan een daling van over-
of onderbehandeling, persoonlijk leed, medische fouten, complicaties e.d.. Kwaliteitsverhoging en
kostenverlaging verbeteren vaak simultaan.
Deze veranderende focus naar het nemen van
verantwoordelijkheid voor het toevoegen van waarde aan het gehele zorgproces
kan worden gezien als een logische doorontwikkeling van de huidige situatie. De
laatste jaren zijn huisartsen zich steeds meer gaan organiseren en
specialiseren (kaderartsen), zijn zorggroepen ontstaan en zijn daarmee gelijkwaardigere
gesprekspartners op inhoud en
organisatie geworden voor partners in de zorg. Daarbij zijn de laatste jaren de
prestatie-indicatoren (en benchmarks) voor de medisch specialistische zorg en
ook de huisartsenzorg sterk in ontwikkeling en worden verbeterd. Daarbij komt
dat ziekenhuizen gehouden zijn aan een jaarlijkse groei van 2,5% hetgeen de
noodzaak (belang) met zich mee brengt om zorg daar waar het kan te substitueren
naar de ambulante (huisartsen)zorg.
Het creëren van een gezamenlijke
verantwoordelijkheid van professionals/zorgaanbieders voor de kwaliteit van de
zorgprocessen rondom patiënten, zal alleen werkelijkheid worden als de
(financiële) incentives hiertoe stimuleren. Zo zullen we met elkaar een bekostigingswijze
moeten ontwikkelen, waarbij kwaliteit van de geleverde zorg en de daaraan
verbonden (gezondheids)resultaten van totale zorgprocessen rondom patiënten,
een belangrijk onderdeel vormt van de contractering. Er moet meer informatie
komen over bereikte (behandel/gezondheids)resultaten. Wetenschappelijke
verenigingen en andere betrokken organisaties moeten vooral doorgaan met de
ontwikkeling van beroepsstandaarden, richtlijnen en protocollen.
Omdat theorie vaak anders uitpakt als de praktijk is
het belangrijk klein te beginnen.
Wij kunnen met zijn allen veel en lang praten over
hoe we de zorg zouden zien in de toekomst. Natuurlijk moeten we het over de
grote lijnen eens zijn en moeten we zorgvuldigheid in acht nemen. Dat neemt
niet weg dat we morgen met kleine concrete stapjes kunnen beginnen en met
elkaar op weg kunnen gaan om al
werkenderwijs te leren, onderzoeken, monitoren, aan te passen, verbeteren en
vooral door te pakken.
Yvonne van Kemenade
[1] zie ook artikelen in Creëren van toegevoegde waarde voor
de patiënt
(1), Zorgmarkt nr 2 maart 2008 en (2), Zorgmarkt nr 3 april 2008: te downloaden via website
van de auteur www.yvonnevankemenade.nl
